ائلدار موغانلی
آذربایجان خالقی‌نین ایران تاریخینده قویدوغو قهرمانلیق ایزلری خالقلارین یادداشیندان پوزولماز ایزلر اولوبدور. آذربایجانین کئچمیش یوزایللیک ایران سیاسی، اجتماعی تاریخینده اونودولماز رولو اولوب و بیر سیرا تاریخی حادثه‌لرده اوینادیغی رول اعتباریله بوتون شرق اؤلکه‌لرینه اؤرنک کیمی اؤزون تانیتدیریبدیر.
معاصر تاریخیمیزده شرف گونشی کیمی پارلایان بؤیوک اجتماعی و سیاسی دگیشیک‌لیک‌لر، آذربایجان خالقی‌نین و ائله‌جه‌ده قهرمان تبریزین آدی‌لا باغلی‌دیر. مشروطه حرکاتی، شیخ محمد خیابانی نهضتی، ۲۱ آذرده یارانان ملی- دموکراتیک قورولوش، ۲۹ بهمن حماسه‌سی و ۲۲ بهمن انقلابی کیمی اجتماعی سیاسی حرکتلرین اوزه‌رینده قویودوغو تعیین ائدیجی ایزلر اوچون، آذربایجان خالقی و قهرمان تبریز، ابدی‌لیک ملی غرور حیسی کئچیره بیلر.
۱۳۵۶نجی ایل بهمن آیی‌نین ۲۹نجی گونو آذربایجانلی‌لارین ظولم و شاهلیق استبدادی علیهینه گؤستردیک‌لری قهرمانلیق یئنی بیر حماسه‌نین یارانماسینا سبب اولدو. بو حماسه ایران سویه‌سینده آزادلیق و باغیمسیزلیق شعارلاری آلتیندا یارانان خالق حرکاتی‌نین ان قووه وئریجی عامیلینه چئوریلدی.
تبریز اهالیسی شاه مامورلارینین قم شهرینده اعتراض سسی قالدیران جاماعاتین علیهینه تؤرتدیکلری تضییقلره اعتراض اولاراق، شهرین مسجیدینه توپلاشماق ایسته‌ییر، آنجاق شاهلیق قورولوشونون کئشیکچی‌لری یول وئرمه‌یه‌رک، بیر گنجی اؤلدورورلر. انقلابچی گنجین شهید اولماسی تبریز خالقی‌نین عصیانینا سبب اولور. خیابانلاردا باشلانان نئچه مین‌لیک اعتراض نمایشی شاه رژیمی علیهینه اوجالان دئوریلمه شعارلاریلا داوام تاپیر. مامورلارین ائتدیگی جنایتلر ملتی قورخوتماییر، عکسینه خالق، انقلابین درینلشمه‌سی اوغروندا آپاراجاغی مبارزه‌نین داوامینا داهادا ایناملا یؤنه‌لیر.
۲۹ بهمن حرکاتی‌نین ان اؤنملی تاثیری، ایران سویه‌سینده گئده‌ن مبارزه‌نین دوز استقامته یؤنلمه‌سینه یول گؤسترمه‌سی اولور. شاه رژیمی‌نین دئوریلمه‌سی و پهلوی خاندانی‌نین آرادان قالدیریلماسی، اساس انقلابی مقصده چئوریلیر. شاهین سوسقون آداسینا ولوله دوشور؛ بیر یانداندا بو انقلابی حرکت، ایرانین باشقا شهرلرینده گئده‌ن مبارزه آخیمی‌نین گوجلنمه‌سینه سبب اولور. ساواک، شهربانی و دیگر استبداد قوه‌لری‌نین ”شکست ناپذیر“لیک افسانه‌سینه بیر یوللوق سون قویولور.
تبریز حرکاتی‌نین تاثیری آلتیندا ایستر انقلاب گونلری ایسترسه‌ده اوندان سونراکی گونلرده خالقین دیلینه یاخین اولان یئنی مضمونلو ادبیات یارانیر. مختلف ادبی ژانرلاردا اؤز عکس صداسینی تاپان مبارزه روحلو، آزادلیق ایستکلی صنعت اثرلری، خالقین دیلینده ازبر اولور. دؤیوشچولرین سنگرلرینده هیمن‌لره و بیر سیرا یارانان نظم اثرلری خالقین اؤز آرتیرمالاریلا، نمایش شعارلارینا چئوریلیر. نئجه کی، شاه رژیمی طرفیندن ۲۹ بهمن حرکاتی‌نین آذربایجانلی‌لارا یوخ، اجنبی قوه‌لره منسوب ائدیلمه‌سی، شاعر “ذولفقار کمالی”نین قلم محصولونا آرتیریلان خالق
سؤزلریله، بئله جوابلانیر:
شنبه گونو سحرچاغی
ائل اله آلدی چوماغی،
تیتره‌دی قورخودان یاغی،
گؤرن‌تک بره‌لدی گؤزو،
بهمنین ییرمی دوققوزو.
دئدیلر یالاندی یالان،
خارجه‌لی دئییل اینان
تبریزلی‌ایدی قویدو جان
وطنین اوغروندا اؤزو،
بهمنین ییرمی دوققوزو.
جام سیندیران غلامعلی،
اروجعلی‌ایله پنجعلی
هاردان اولدو خارجه‌لی؟
تبریزلی اؤزویدو، اؤزو
بهمنین ییرمی دوققوزو.
۲۹ بهمن حرکاتی تاثیری آلتیندا یارانان ادبیاتدا، خصوصیله شعر نمونه‌لرینده، هر بیر اجتماعی- سیاسی حرکتین قیزغین اتموسفرینده یارانان ادبی اثرلر کیمی، داها آرتیق رئال حادثه‌لرین صنعت دیلی‌ایله اوخوجویا چاتدیریلماسی اساس گؤتورولوبدور. باخمایاراق کی، بو ادبی اثرلرین یارادانلاری‌نین بیر چوخو ادبی جمعیتده سؤز اوستالاری سویه‌سینه یوکسلن و باشقا بیر زامان مؤوقعینده چوخ پوئتیک اثرلر یارادان صنعتکارلار اولموشلار.
۲۹ بهمن حرکاتی تاثیری آلتیندا همن گونلرده آذربایجان شاعرلریندن: سهند، شیدا، عباس صابری، هاشم ترلان، مظفر درفشی، آلاو، حبیب فرشباف، مجدفر، عباس بارز، کریم باریش، رضا ایتگین، سلیمان ثالث، قافلانتی، مفتون امینی، ناصر داوران، کریم گول‌اندام، شامی، شهرک، تورک اوغلو، آغ چایلی و بیر چوخلاری طرفیندن یارانان صنعت نمونه‌لری اجتماعی- سیاسی شعریمیزین دقته لاییق نمونه‌لری سیراسیندادیرلار. بلکه‌ده بو شعر نمونه‌لرینین بیر گون بیر یئره توپلانیب نشر ائدیلمه‌سی، معاصر ادبی تاریخیمیزله ماراقلانان ادبیات‌شناسلاریمیزین دقتینی خصوصی اولاراق جلب ائده بیلسین.
***