عائید آنا دیلیمیزده ایلک اثر
مژدهچیسی ملی قهرمانیمیز
فریدون ابراهیمی دیر
اوشاقلیق و یئنییئتمه‌لیک چاغلاریمین اویلاغی قدیم گنجه‌ده ایکی آتا یوردوموز غالیب. بیرینجیسی اؤزونده حیاتیمین ایلک آلتی ایل، دیگری اونایکی ایلینین خاطره‌لرینی یاشا‌دیر. کؤو‌رهک دونیامین هر ایکی مرحله‌سی ایله اوزبهاوز قالاندا، ندنسه سایجا آزلا صحبتلشمهیی اوستون توتورام- هرچند او، ١٢ ایلده ده دانیشماقلا قورتارماز.
یادداشیمدا داها چوخ قالانی ایسه نامازاللیلر محله‌سیندکی قونشولاریمیزین گنجه چایی ساحلیندکی کهنه تیکیلیلری یاز، پاییز سئللرینین آپارماسینی تلاشلا، هیجانلا سئیر ائتمه‌لری و بیر ده ائویمیزده سایینی ایتیردیگیم گئجه ضیافتلریدیر. هفته‌ده ایکی-اوچ دفعه بورا گلن ایری قامتلی انسانلار هئچ ده قوناق ساییلمیردیلار. اونلارین هر بیری «٢١ آذر» حرکاتینین غلبه بایراغینین تبریزده، اردبیلده دالغالانماسینا تُهفه‌لرینی وئرن یئنیلمز مبارزلر- فدائیلر ایدیلر. مراجعت طرزیندن، صحبتلریندن، اکثرینی آتام محمد هوشمندی نین اونلارین کوماندیری اولدوغو سئزیلیردی.
قزئت، کتاب اوخونوشوندان سونرا آپاریلان فکر مبادیله‌لری مجلسلره حاکم کسیلیردی. متنلرین مضمونونون، صحبتلرین یئکونونون یاراتدیغی تصوراتلار اکثراً بیر-بیرینه بنزمیردی. صیفتلردهکی جیزگیلر سوکوتون اؤزونده بئله دویغولارا بلدچیلیک ائدردی. بعضاَ حیرتدن دُونوب قالیردیم.
محمد سعید اوردوبادینین ایری حجم لی «قیلینج و قلم»یندهکی مثبت شخصییت لرین فاجعه‌سینه، آجی طالعلرینه پهلوان جثه‌لیلرین هؤنکورتو وورما‌لارینی ایزلهمک نه قدر غریبه ایدیسه، اونلارین میرزه ابراهیموفون «گله‌جک گون» رومانینین قهرمانی، ملی حکومتین مدعی العمومی(دادستان کل) فریدون ابراهیمینین اورهکلره داغ چکن اعدامی صحنه‌سیندن سونرا اوزون مدت سوکوتا دالما‌لارینین شاهیدی اولماق بیر او قدر تضادلی صحنه تأثیرینی باغیشلاییردی. آتشفشانا بنزر غضبلی باخیشلار، ایلدیریم کیمی یاییندان چیخماغا حاضر گؤزلردکی انتقام اوخلاری بونون یالنیز بیر خالقین دئییل، بوتون مترقی بشریتین ایتکیسی اولدوغوندان خبر وئریردی.
«آی نامردلر، هئچ بئله اوغولا دا قییاردیلار!»، «فریدون سونادک مرامینا صادق قالدی، شهادت شربتینی ایچمهیی اوستون توتدو. ایستهسیدی مهاجرت ائدیب ساغ قالاردی. یاخود ایران شاهی دا امکداشلیق عوضینده ممنونیتله اونا ایستدیگی وظیفهنی، وار-دؤولتی وئرهردی»، «یوخ، او، نسلیمیزین، بوتون ایران خالقلارینین افتخاری غنی کیشینین اوغلو اولدوغوندان باشقا یول سئچه بیلمزدی»، «فریدونون آما‌لی بیزلره اؤرنکدیر، او گون گله‌جک!» – بو نِدا‌لی، هیجانلی جمله‌لرین آرخاسیندان بویلانان فریدون ابراهیمی سیماسینین تام سجیه‌سینه وارماغیم اوچون، منه هله اون ایللر لازیم گله‌جکدی.
ایندی شهادتینین ٧٠ ایللیگی عرفه‌سینده چاپا حاضیرلادیغیمیز اونون «آذربایجانین قدیم تاریخیندن» کتابینا اؤن سؤز یازارکن اصلینده فریدون ابراهیمی دونیاسینا کفایت قدر بلد اولمادیغیمدان سیخینتی کئچیریرم. شاعر و یازیچیلاریمیز بئله دئسک قیسماً ایشلرین گؤروبلر. میرزه ابراهیموف‌دان سونرا بالاش آذراوغلو، مدینه گولگون، سهراب طاهر، اونلارین داوامچیلاری عارف صفا، تاریل امید… شعر و دیگر شاعیرانه نمونه‌لرده اؤز سؤزلرینی دئییبلر. لاکین ژورنالیست، یازیچی، تاریخچی، بیر نئچه دیلده سلیس دانیشان سیاستچی، دولت خادیمی، حقوقشوناسین مالیک اولدوغو خزینه هله‌لیک آرشیو‌لرده آراییجیلارینین یولونو گؤزلهمکده‌دیر.
اینترنت منبع لرینده موجود اولان بانکدا بسیط لیگی ایله خجالت گتیریر. بو معنادا فریدون ابراهیمی خاطره‌سی ایله نشر اولان فؤوقوندهکی آغیر بویوک بورجوموزون یونگوللشمه‌سی یولوندا آتیلما‌لی اولان چوخ سایلی آددیملاردان یالنیز بیری دیر.
یالنیز سؤزونو اونا گؤره ایشلهتدیم کی، ایستر آذربایجاندا، ایسترسهده اونون حدودلاریندان کناردا، فریدون ابراهیمی اساساً حقوقشناس، مدعی العموم کیمی تانینسا دا، جمعی ٢٨ ایل عمر سورموش گنجین دؤورونون نئجه بؤیوک ذکا صاحبلریندن اولدوغونو آرشیو ماتئریاللاری حفظ ائتمکده‌دیر. تام صمیمی دئییرم، ژورنالیستیکا ساحه‌سینده کفایت قدر مکافاتلاریم، اوسته‌لیک فخری آدیم اولسا دا من همین یاشدا قلمه آلدیقلاریمین قارشیلیقلی مقایسه‌سینه جسارت ائتمزدیم. هله‌لیک اونون «آژیر»، «آذربایجان» قزئتلرینده ایشیق اوزو گؤرموش یازیلارینین مطا‌لیه‌سیندن آلدیغیم زؤوق و لذته استنا‌دن بونو دئییرم. هئچ شبهه‌سیز نؤوبتی آددیملاریمیز فریدون ابراهیمین اثرلرینی توپلانیلیب کلیاتی نین درجی اولا‌جاق.
شهیدین باجیسی، هامیمیزین خوش دویغولارلا آندیغیمیز تاریخ علملری دکتری ایراندوخت ابراهیمینین ده روحو بیزدن قارداشی باره‌ده یازیلان رَساله نین نشری ساحه‌سینده تعیین اِئدیجی حرکته کئچهجهییمیزی گؤزلهییر.
فریدون ابراهیمینین بو کتابینا گلدیکده ایسه، بیزلر اؤنجه اونون آدینی، سویآدینی داشییان، دادستانلیق اورقانلاریندا ٣٧ ایل قصورسوز ایشله‌ییب تقاعده چیخمیش، آذربایجان جمهوری سینین دادستانلق اورقانلارینین فخری امکداشی آدینا لاییق گؤرولموش فریدون انوشیروان اوغلو ابراهیمییه مدیونوق. او، ٧٠ ایل آرشیو‌لرده یاتان، ١٩٤٦- جی ایلده تبریزده بوراخیلان کتابا بیر نوع اسیرلیکدن نجات وئره‌رک آذربایجان اوخوجوسونا تقدیماتینین تشبثکاری اولوب.
١٩٤٦- جی ایلده تبریزدهکی سووئت مدنیت ائوینین نشریاتی طرفیندن عرب-فارس الفبامیزلا بوراخیلان کتابین ایندییهدک کیمسه طرفیندن دیگر گرافیکا‌لاردا درجی، باشقا دیللره چئوریلمه‌سی باره‌ده آختاریشلاریمیز نتیجه وئرمه‌دی. فارس دیلینه جدی قوصورلارلا ترجمه اولونان واریانتینین نشریمیزه داخل ائدیلمه‌سینی اؤزوموزه و مرحومون روحونا حرمتسیزلیک سایدیغیمیزدان گؤردوگوموزله کفایتلندیک.
بس فریدون ابراهیمینین «آذربایجانین قدیم تاریخیندن» کتابینین یئددی اون ایللیکدن سونرا ایکی الیفبادا نشرینی نهلر شرطلندیریب؟
١. ایراندا قدیم آذربایجان تاریخینه دایر آنا دیلینده قلمه آلینان بو ایلک اثر مؤلفین معاصرلرینه و سونراکی نسیللره همین ساحه‌دکی عطالتین آرا‌دان قالدیریلماسی اوچون توصیه‌سی، چاغریشیدیر.
٢. بوتون امپریا‌لارین ماهیتینده ایستیلاچیلیق، باشقا خالقلارین حاقلارینا شریک چیخما خصوصیتی وار. اونا گؤره ده ذاتاً دمکرات، مترقی انسان اولان فریدون ابراهیمی قارشییا ماد امپراطورلوقون تیمثالیندا هئچ ده فوقالعاده بیر مُدلین تقدیماتینی مقصد قویماییب. بونونلا بئله سطیرآلتی، بعضاَ بیرباشا معنا‌لارلا سؤزونو دئییب.
٣. بؤیوک متفکر و ضیاء صاحبی اولان مؤلف اثرده ایشلهتدیگی پارسلارا عائید ایفاده‌لر اونون آذربایجانلیلارین عصرلر بویو قونشولوقدا یاشادیقلاری فارسلارا حقارتینین ایفاده‌سی کیمی قطعیاَ قبول ائدیلمهمه‌لیدیر. کتابی دقتله اوخویان عارف اوخوجولار بونو آسان سئزه بیلرلر.
فریدون ابراهیمی بوتون ایران خالقلارینین(او جمله‌دن فارسلارین) بشری حقوقلارینین تثبیتی یولوندا مبارزه آپاران حزب توده ایرانین و آذربایجان دمکرات فرقه‌سینین مشهور نماینده لریندن بیری کیمی بئله یاناشمانی یاخینینا بوراخا بیلمزدی.
٤. اثرین سونونداکی مؤناجَت اونون زامانیندا یازیلدیغینین گؤستریجیسیدیر. حیس اولونور کتابین ایلک اوخوجولاری «٢١ آذر» حرکاتینین غلبه‌سینه امضاء آتانلاردیر. او یازیر: «بو گون ماد میللتینین رشید بالا‌لاری اؤز تاریخی عظمتینین احیاسی اوچون قیام ائتمیشدیر و تصمیم آلمیشدیر کی، اؤز آزادلیق بایراغینی حرّیت مدافعیی اولان و شانلی ماد میللتینی قورویان قلعه‌لرین اوستونده ووروب اؤزونو قهرمان بابا‌لارینین حقیقی واریسی اولدوغونو بوتون دونیایا تانیتدیرسین».
رحیم حسینزاده،
«ایرانلی مهاجرلر جمعیتی»
اجتماعی بیرلیگینین صدری،
آذربایجانین امکدار ژورنالیستی