(۱۹۷۹-۱۹۸۲-جی ایللر)
سلطانعلی میرزه زاده
آچار سؤزلر: اصلاحاتین قانونلاشدیریلما‌سی، وئریلن ودلر، اونون اجراسی
ایراندا اسلام انقلابینین غلبه سیندن سونرا، اؤلکه نین داخلی اقتصادی حیاتیندا باش وئرن دییشیکلر، حیاتا کچیریلن تدبیرلر، اؤلکه نین اقتصادی حیاتینا دایر شورا مجلسینین قبول ائتدیی نورماتیو آکتلارین آرادیریلیب تحلیلی و تدقیقی گؤستریر کی، ایران اقتصادیاتی ۲۰- جی عصرین ۱- جی یاریسیندا اساساً، یاریم موستملکه اؤلکه لرینه خاص اولان جهتلرینی ساخلاماقدا داوام ائدیردی، ایران گئری قالمیش آقرار اؤلکه ایدی. اونون اقتصادیاتینین اساسینی – فئودال موناسیبتلرینین حؤکم سوردویو، پریمیتیو تخنیکایا و اصوللارا کند تصروفاتی تشکیل ائدیردی.
ایران اسلام شورا مجلی‌سینین اؤلکه نین داخلی حیاتینا دایر قانونوئریجی‌لیک فعالیتی قارشیسیندا انقلابین مقصد و وظیفه لریندن ایر‌لی گلن بیر سیرا موهوم مسئله لر او جمله دن: دولت حاکمیتینین اقتصادی اساسینی تشکیل ائد‌ن اجتماعی – اقتصادی اصلاحاتلار، اؤلکه نی ترک ائد‌ن ایری تورپاق صاحبلری – مولکدارلارین موسادیره ائدیلیب، دولتین الینه کئچمیش تورپاقلاری اوزریند‌کی اجتماعی مولکیتی و اونونلا یاناشی آیری- آیری شخصلرین الینده اولان تورپاق ساحه لرینه اساسلانان خصوصی مولکیتین حدی- حدودونون معین اولونماسی مجلی‌سین قارشیسیندا موهوم بیر مسئله کیمی دوروردو. مجلی‌سین تورپاق اصلاحاتی حاقیندا قانونون[۱] تحلینینه کچمزدن اول، اؤلکه ده اولان تورپاق ساحه لری و بو ساحه لر اساس اعتباری ایله کیملرین الینده اولماسی و عمومیتله، کند تصروفاتینین بعضی جهتلری حاقیندا موختسر ده اولسا قیسا معلومات وئرمیی ضروری حساب ائدیریک.
معلوم اولدوغو کیمی، ایران، اساساً، کند تصروفاتی اؤلکه سیدیر. انقلابین ایلک مرحله سینده اؤلکه ده یاشایان ۳۶ میلیوندان آرتیق اهالینین دؤردده اوچ حسه سینی کندلیلر تشکیل ائتمیشدیر. مشغولیتی بیلاواسیته تورپاقلا باغلی اولان زحمتکش کندلیلرین سایی ۱۸ میلیون نفره یاخین اولموشدور کی، (۱) بو دا تقریباً ۴ میلیونا یاخین عائله نی تشکیل ائتمیشدیر.
عمومیتله اهالینین تقریباً ۲۳ میلیونو، ۶۲ فائزی کند یرلرینده یاشامیشدیر. ایران دایره لر و معلفلرین سندلرینده اؤلکه ده عمومی تورپاق ساحه سی ۱۶۴ میلیون هئکتار گؤسترلیر. (۲)
عکسینه یارالی تورپاقلارین میقداری ۱۰ میلیون هئکتاردان آرتیق دئییلدیر کی، بونون دا ۶،۳ میلیون هئکتاری دمییه، ۳،۷ میلیون هئکتاری سوواریلان تورپاقلاردان عبارت اولموشدور. (۳)
اکین اوچون استفاده اولونان تورپاق ساحه سینین ۷۸،۶ فائزین دنلی بیتکیلر (اساساً، بوغدا، آرپا، داری، چلتیک) ۱۱،۴ فایزینی تخنیکی بیتکیلر (چوغوندور، پامبیغ، چای، توتون)، ۳ فایزی بوستان و تروز، ۲،۸ فایزی ایسه پاخلالی بیتکیلر تشکیل ائتمیشدیر. یرده قالان اکین ساحه سی ایسه مختلف مقصدلر اوچون استفاده اولونموشدور. (۴)
انقلاب عرفه سینده ایران مطبوعاتینین وئردیی معلوماتیندا اؤلکه ده ۶۶ مینه کند موجود ایمیش. (۵) بو کندلرین تقریباً ۳۳ مینی ایری فئودال و وارلی مولکدارلارین (۶)[۱] ۱۵ مینی خیردا مولکدارلارین، ۶ مینی وقف (دینی) ایداره لریننین ایختیاریندا، (۷) ۴ مینی ایسه شاهین کندلریندن و خاله سلریندن عبارت اولموشدور. (۸) بونون موقابیلینده تورپاغین حقیقی صاحبی اولان زحمتکئش کندلیلرین ۶۰ فایزیندن چوخو تام تورپاقسیز ۲۳ فایزینی ایسه چوخ جزعی میقداردا تورپاغی اولموشدور. ایران انقلابی ارفه‌سینده اؤلکه ده یاشایان کند اهالی‌سینین ۸۳ فازینی، تورپاقسیز کندلیلر تشکیل ائتمیشدیر. (۹)[۲] کند اهالی‌سینین جمعی ۶ فازیزینی تشکیل ائد‌ن ایری فئودال و وارلی مولکدارلارین الینده یارالی اکین ساحه لرینین ۷۰-۷۵ فایزی جملنمیشدیر. (۱۰)
انقلاب ارفه‌سینه عائد اولان بو رقملر ایران کندلرینده حؤکم سوره ن ظلم و حاقسیزلیغی تسووور ائتمک امکانی وئریر.
باشقا سؤزله، دئسک بو، ایران کندینده حاقسیزلیق، تزاد و اویغونسوزلوق شرایطینین حؤکم سورمه سینی بیر داها تصدیق ائدیر. شاهین «آغ انقلاب» آدلاندیردیغی «تمددون» و «چیچکلنمه» اصلینده، کندلرده ظلم و حاقسیزلیغی ائله بیر حده چاتمیشدیر کی، یوز مینلرله کندلی اؤز دوغما کندلرینی ترک ائتمک مجبوریتینده قالمیشدی. ایرانین کند تصروفاتی معاصر انکشاف سوییه سیندن خیلی گئری قالدیغیندان محسولدارلیق بو اؤلکه ده خیلی آشاغی اولموشدور. بونونلا علاقدار ایران مطبوعاتیندا آپاریلان موقاییسه ده گؤستریلیر کی، ایراندا سوواریلان تورپاقلارین هر هئکتاریندان اورتا حسابلا ۱۱۸۲- کق، (دیمه تورپاقلاریندان ایسه هر هئکتاریندان ۴۸۲ کق) بوغدا گؤتورولدویو حالدا دانیمارکادا هر هئکتاردان ۴۱۸۰ کق.، بئلچیکادا ۳۹۸۰ کق.، ایسوئچده ایسه ۳۳۷۰ کق. بوغدا محسولو حاصیل اولونور. (۱۱)
کند تصروفاتیندا محسولدارلیغین عمومی انکشافی جهتدن ایران تکجه اورتا سوییده انکشاف اتمیش کاپیتالیست اؤلکه لریندن دئییل، همچینین بیر سیرا یاخین و اورتا شرق اؤلکه لری ایچریسینده ۷- جی یئری توتموشدور (۱۲).
هالبوکی آسییانین زنگین و مونبیت اؤلکه لریندن بیری اولان ایران کند تصروفاتینین جوشغون ایکشافی اوچون سون درجه الوئریشلی طبیعی، جوغرافی شرایطه زحمتکئش انسان قوه سینه و تئخنیکی امکانلارینا مالیکدیر. بیر سؤزله، انقلابین ارفه‌سینده تورپاقسیز و آز تورپاقلی کندلیلرین مولکدار و فئوداللارین ظلم و ایستیسمارینا قارشی مبارزه سی گئت- گئده شدتلنیردی. انقلابین غلبه سیندن سونرا، کندلیلرین مبارزه یه داها آردیجیل و موتشککیل قوشولماسی و سیاسی شعورون آرتماسی بیر داها باریز شکیلده اؤزونو گؤستردی.
قید ائتمک لازیمدیر کی، ایران انقلابی بوتون اؤلکه اعجتمایتینین سیاسی و اقتصادی ضدیتلرین یئنی پارتلاییش نقطه سی کیمی، بیر چوخ موهوم مسئله لرین، او جمله دن تورپاق مسئله سینین ده دوزگون حلی اوچون شرایط یاراتدی. دئمه لییک کی، انقلاب غالب گلدیکدن سونرا، ایران اسلام رئسپوبلیکاسی حکومتی طرفیندن موهوم مسئله‌لردن بیری اولان تورپاقسیز و آز تورپاقلی کندلیلرین خئیرینه عدالتلی و رادیکال تورپاق اصلاحاتینین حیاتا کچیریلمه سینه آز- چوخ مئیل گؤستریلمه سی ده ابس یئره اولمامیشدی. هم ده بو مسئله نین دقت مرکزینده دورماسی اؤلکه نین اقتصادی موستقللیک الده ائتمه سی اوچون اساس زمین ایدی. بئله کی، انقلابدان سونرا اؤلکه نین آقرار بؤلمه سینین طالعی موهوم بیر مسئله کیمی، قارشییا قویولوب حل ائدیلملی ایدی. چونکی، هر بیر انقلابین دمکراتیک ماهیتیندن بیری بوندان عبارتدیر کی، کند زحمتکئشلری اوچون حیاتی اهمیتی اولان تورپاق اصلاحاتی کچیریب، تورپاقلاری کندلیلر آراسیندا بؤلسون. یعنی، تورپاق بجره ن و اونون اصل صاحبی اولان کندلیلری آغیر و دؤزولمز وضعیتدن قورتارماق، اونلارین مادی ریفاه حالینی یاخشیلاشدیرماق تخیره سالینماز مسئله کیمی قارشیدا دورمالی ایدی. چونکی آقرار اصلاحات کچیریلمدن اؤلکه نی اقتصادی فلاکتدن خلاص ائتمک مومکون دئییلدیر. اونا گؤره ده، بیرینجی آددیم اقتصادی وظیفه نی دولت فعالیتینده اؤن پلانا چکمه دن عبارت اولمالیدیر. انقلابین ماهیتینه اویغون اولماق شرطیله درین سوسیال، اقتصادی دییشیکلیکلر آپاریلماسی ضروری ایدی. بو باخیمدان، اقتصادی دییشیکلیکلرین ان موهومو تورپاق اصلاحاتی کچیریلمه سی گونون تخیره سالینماز مسئله لریندن بیری حساب ائدیلیر.
انقلابین غلبه سیندن سونرا، آیتوللاه خومئینی باشدا اولماقلا آیتوللاه تالئقانی، آیتوللاه بئهشتی، آیتوللاه مئشکینی و روحانیلرین دیگر نماینده لری معاصر ایران کندینده حؤکم سوره ن هاقسیزلیغین، ظلم و زوراکیلیغین نه دینی و نه ده حقوقی قایدالاردا بیر آرایا سیغا بیلمه سینی اعتراف ائتمیش، کندلیلرین حاقلارینی اؤزلرینه قایتاریلماسینی و کندلرده حاق و عدالتین برپا ائدیلمه سینین ضروریلیینی دفعه لرله قید اتمیشلر. بو دا معلومدور کی، فئودال تورپاق موناسیبتلری عصرلر بویو ایران کندلیسینی اقتصادی و سیاسی تضییقه معروض قویموش، اونلاری ان عادی انسانی حقوقدان محروم ائتمیش، کند اقتصادیاتی و بونونلا دا ملی اقتصادیاتین انکشافی قارشیسیندا مانعه یه چوریلمیشدیر. خومئینی اؤز چیخیشلاریندا، موصاحبه و صحبتلرینده دؤنه- دؤنه تکرار ائتمیشدیر کی، «تورپاق اونو آلنینین تری ایله بجره نین، اونون زحمتینی چکنین الینده اولمالیدیر. کندلینین الینده کی قابارلار اونون تورپاغین اصل قانونی صاحبی اولماسینین حقوقی سندیدیر». (۱۳)
دوغرودور، بو حاقدا ایران اسلام رئسپوبلیکاسی طرفیندن ایلک آددیم آتیلمیشدیر. اسلام حکومتی بو مسئله حاقیندا تشببوس ائتمیش و اونو معین درجه ده حل ائتمیه جهد گؤسترمیشدیر. بئله کی، بازرقانینین باشچیلیق ائتدیی موقتی حکومتین سوقوطوندان سونرا، باشدا خومئینی اولماقلا اسلام انقلاب شوراسینین گؤستریشی ایله اؤلکه ده کچیریله جک آقرار اصلاحاتین لاییحه سینی حازیرلاتماق اوچون اوچ نفردن عبارت (آیتوللاه هوسئوینلی مونتزیری، آیتوللاه مئشکینی و آیتوللاه محمد بئهشتی) کومیسییا تشکیل ائدیلدی. (۱۴)
ادامه دارد