«بالاش آذراوغلو»نون خاطره‌لریندن؛ اللی ایل آیریلیقدان سونرا وطنه دؤندوم
…. 1325نجی ایلین آذر آیی‌نین ایگیرمیسی هاوا قارالان کیمی، شهرين کنار محله‌لرینده گولله سس‌لری ائشیدیلمگه باشلادی. بو گولله‌لرین چوخو آدام‌لاری واهیمه‌یه سالماق اوچون هاوایا آتیلان گولله‌لر ایدی. یولوم ستارخان کوچه‌سيندن ایدی. يولدا «فریدون ابراهیمی»یه راست گلدیم، گؤروشدوک. چوخ پرت ایدی، هارا گئتدیگینی سوروشدوم. مرکزی کمیته‌نی گؤستردی.
من ائوه چاتاندا آتامین حیط قاپیسی آغزیندا نگران دایاندیغینی گؤردوم. مسئله آیدین ایدی، بیر طرفدن ده گولله سس‌لری چوخالیردی. آتام منی قورخوتماماق اوچون تمکینینی پوزمادان آستادان: «اوشاق‌لار، «علی توده»، «عاشیق حسین جوان» بیر ده «يعقوب دایی» سنین دالينجا گلمیشدیلر، آنجاق سنی گؤزله‌مگه واخت‌لاری اولمادیغی اوچون دئدیلر کی بیز گئتدیک دمیر یولو واغزالينا، ائوه گلن کیمی او دا گلسین اورا. هامی جولفایا گئدیر…» من بیر سؤز دئمه‌دیم، چونکی آرتیق گئج ایدی، هم ده واغزال طرفدن داها چوخ گولله سس‌لری ائشیدیلیردی. آتام يئنه تمكین‌له: «گل ایجری، گؤره‌ک نه اولور. آللاه کریم‌دیر. گئجه‌نین خئيريندن گوندوزون شری یاخشی‌دیر» – دئدی.
ائویمیزده هامی نگران، هم ده ناراحات ایدی. ائوده اولان کتابلاريمي و ال یازمالاریمی آتام کؤمور تورباسینا ییغيب آپاریب آنباردا کؤمور‌لرین ایچینده گیزلتدی. آتام آنباردان گئج گلدی، آنجاق هئچکس بونون فرقينه وارمادان دينمز – دانیشماز، یاشلی آدام‌لار کیمی، خالچانین اوستونده اوتوروب، هره اؤز عالمينه دالمیشدی. من ایشین آخیرینا قدر اداره‌ده قالدیغیم اوچون اؤزوم – اؤزومو دانلاییردیم. بیر قدر تئز ايشدن چیخسایدیم، من ده یا «على توده» ایله، یادا تانیشلاردان بیری‌نین ماشينينا اوتوروب جولفایا گئدر‌دیم، ائوه ده سیفاریش گؤندرردیم کی نگران قالماسینلار. سونرا فیکیرلشیر‌دیم کی «چشم‌آذر» یوخ ایدی، من راديونو نئجه باشلی باشینا قویا بیلردیم؟ و کیم بیلیر بو قاریشیقلیقدا کیم میکروفونا کئچیب اؤلکه‌یه هانسی شایعه‌لری یایاردی.
آتام آنباردان گلیب بیر طرفده اوتوردو. بئله‌جه سحره قدر کیمسه گؤزونو يوممادی. سحر تئزدن حیط قاپیسی مؤحكم دؤیولدو. آتام آستادان «گلديلر» دئدی و منی آنبارا آپاردی. قیش اوچون دوغراتديريب سلیقه ایله ییغیلمیش اودون‌لارین آرخاسینا کئچیردی، کئچیدی تئز هؤروب قاپینی آچماغا گئتدی. گلن‌لر: «کیشی! اوغلون هانی؟» دئییب آتامین باشینا قیشقیردیلار. آتام: «دونن آخشامدان گلمه‌ییب، هئچ بیزیم ده خبریمیز یوخدور» – دئدی. کیشینی اؤلوم‌له هده‌له‌دیلر. آتام تمکین‌له: «اینانمیرسینیز گلین آختارین»، دئدی. سس – کوی‌له یوخاری قالخديق‌لارینی ائشیتديم. پیلله‌لردن ائننده یئنه آتامی هده‌له‌دیلر. «اوغلونو تاپ، دئنه کی گلسین ناحیه‌یه، پلیس اداره‌سینه، یوخسا گلیب سنین اؤزونو آپاراجاغيق.» بو زامان بير نفر آنبارا داخل اولدو. سلیقه ایله ییغیلمیش اودون‌لارا و کؤمور کیسه‌لرینه باخیب قاییتدی. – «گئده‌یین!»دئدی. – «بورادا واخت ایتیرمگه دیمز». گئتدیلر.
آلتی آی سو آنباریندا
آتام آتبارا گلیب آستادان دئدی: «داریخما، آللاها شوكور هله‌لیک خطر سووشدو. گؤره‌ک نه اولور.» آتام بو سؤزلری دئییب گئتدی. تقریبا بیر ساعاتدان سونرا يئنه آنبارا گلیب «داریخما» دئدی. «انشاللاه، آخشام هاوا قارالاندا سنی سالامات یئره آپاراجاغام.»
آتامين دئدیگی «سالامات يئر» حقینده آخشاما قدر فیکیرلشدیم. آنجاق هارا اولدوغونو تاپا بیلمه‌دیم. آخشامدان خئیلی کئچمیش آتام يئنه‌ده آنبارا گلدی، اودون‌لاردان گؤتوروب کئچید آچدی و «آردیمجاگل» – دئدی، حيطدن چیخدیق. کوچه بویو صؤحبت ائدیریک کیمی یاناشی گئتدیک. چوخ دا اوزاقدا اولمایان بير حيطين قاپیسینی آچدی. ایچری کئچدیک. بورا کیمسه یاشامايان بوش پیر حیط ایدی. آنام منی بینانین آلتینداکی سو آنباری‌نین وانینا گتیريب آستادان دئدی: «آنبارین اوستو تاختا ایله دولودور. یورغان- دؤشک ده اوردادیر، کئچ یات، چالیش گوندوز حیطه چیخما، گؤره‌ک نه اولور.» من آتامدان سوروشدوم: «سالامات دئدیگین یئر بورادیر؟» آتام دئدی: «بورا محله باققالیمیز مشدی حسن‌ین بوش حیطی‌دیر. چوخ یاخشی کیشی‌دیر، آلله آدامی‌دیر. اومیدیم تک اونا گلدی. گئتدیم خواهش ائله‌دیم. آللاه ایمانین کامل ائله‌سین، راضی اولدو. آللاه کریم‌دیر، گؤزله‌یک گؤره‌ک نه اولور.»
مشدی حسنی من ده تانییردیم، کوچه باققالی ایدی. بیز «قره‌آغاج» محله‌سیندن کؤچندن سونرا بوتون آل- وئری اونونلا ائدردیک. آتام ساعاتلارلا گئدیب اونون دوکانیندا اوتورور صؤحبت ائدردیلر. آتام دئییردی کی مشدی حسن ده قدیم باکیلی‌لارداندیر، آتاسی اؤلندن سونرا آناسی اونو تبریزه گتیریب. او زامان 8-10 یاشی اولارمیش. باکی گوجله یادینا گلیر. هر دفعه آتامدان خواهش ائدیرمیش کی باکی حقینده اونا صؤحبت ائتسین. حسن کیشی چوخ چالیشیب کی باکی‌یا گئتسین، دوغولدوغو شهری گؤرسون، آتاسی‌نین قبرینی زیارت ائتسین، آنجاق آرزوسو باش توتماییب.
من بوتون گونو آنباردا اودون‌لارین دامیندا آیاق اوسته دوردوغومدان چوخ یورغون ایدیم. اودور کی آتام گئدن کیمی یئریمه گیریب اوزاندیم. آنجاق یاتمادیم. فکرلشیردیم کی «بئله قورخولو زاماندا گؤره‌سن حسن کیشی دوغرودانمی منه اوره‌گی یانیب، بو حیطده قالماغیما اجازه وئریب، یوخسا بورادا باشقا بیر کلک وار؟! بلکه سحر گئدیب پلیسه خبر وئره‌جک کی بیر دموکرات منیم حیطیمده گیزلنيب، گلین آپارین». سونرا فكرلشدیم کی «پلیس حسن کیشی‌یه اینانماز، اونون اؤزونو ده سورغو – سوالا چکر. یقین مشدی حسن بونو بیلمه‌میش دئییل.» سونرا آتامین گئدنده دئدیگی سؤزلری یادیما دوشدو. -«مشدی حسن دئدی کی من حیط اوچون هئچ کرایه ده ایسته‌میرم. آللاه ائله‌سین ایشلر دوزلسین، اوغلون ساغ – سالامات اولسون، مشدی «آللاه باغیش!» آتالار دئییب «شر دئمه‌سن، خئير گلمز»، ایش‌دیر بیلیب ائله‌ین اولسا، منیم بو ایشدن خبریم یوخدور» بو فکرلر ایچینده نه واخت یوخویا گئتمیشدیم‌سه، سحر قونشو حیطدن گلن اوشاق و قادين سسينه اویاندیم. هارادا اولدوغومو اونوتموشدوم. دوروب حيطه چیخماق ایسته‌دیم. بیردن آتامین سؤزلری یادیما دوشدو.- «گوندوزلر حيطه چيخما، گؤرن اولار»
هر آخشام آتام گلیر آستادان، تمکین‌له شهرده باش وئرن حادثه‌لردن دانیشیردی. حس ائدیردیم کی دهشتلی‌لرینی دئمیر، منی قورخوتماق ایسته‌میر، بو زامان بیز حیطين قونشو اولمایان، کوچه‌یه باخان قارانلیق طرفینده دایانیب صؤحبت ائدیر، عینی زاماندا من هاوا آلیر و کئیمیش آیاقلاریمی آستادان یئره ووروردوم. آتامين صؤحبت‌لریندن اؤیرندیم کی شاه قوشونو اوچ گون شهره گیرمه‌ییب. یقین امکان وئریب کی تبریز اهلی بیر – بیرینی اؤزلری قیرسین. اوچ گوندن سونرا حبس‌لر باشلاییب. دونن دموکراتیادان دم ووران بعضی آدام‌لار ایندی سوخولوب دموکرات آختاریرلار کی توتوب دؤولته تحویل وئرسینلر. آتام دئییردی کی زندان و کاروانسارالار محبوس‌لارلا دولودور، سحردن آخشاما قدر «آلله اكبر» قیشقیریر، اؤز اعتراض‌لارینی بیلدیریرلر، دؤولت ده هم بو اعتراضی هم ده بو قدر آدامی حبسده ساخلاماغین ممکن اولمایاجاغینی نظره آلاراق تبریزلی‌لردن کومیسیا دوزلديب محبوسلاری یوخلاییر، شبهه‌لي اولمايانلاری آزاد ائدیر.
بیر گون آخشام آتام، «تیمور هاشمی»نین بیزه گلدیگینی سؤیله‌دی. من ائله بیلیردیم کی تیمور ایندی اردبیلده‌دیر. سن دئمه تیمور همین حادثه‌لر باش وئرن گونلرده اردبیله گئدرکن یولدا اونو تانی‌ییب، حبس ائدیرلر. ۱۵ گون حبسده قالیر، ایندی آزاد اولونسا دا تبريزدن چیخماغا قورخور. تیمور منیم هله ده گیزلندیگیمی بیلنده سئوینیر، آتاما دئیبر کی «شهردن چیخماغا هله تلسمه‌سين. قوی آرا بیر آزدا ساکتلشسین.»
آرتیق 1325نجی ایلین اسفند آیی گلمیشدی. نوروز بایرامینا آز قالیردی. آتام هرگون گلسه ده، بوتون گونو تک قالدیغیم اوچون چوخ داریخیردیم. اوره‌گیمدن بیر گئجه شهردن چیخیب گئتمگی کئچیریردیم. قاچيب قورتارا بیلسم نه یاخشی، توتوب زندانا سالسالار یئنه زندان بوردا قالماقدان یاخشی اولاردی. هئچ اولماسا محبوس‌لارلا حیط گزینتیسینده گؤروشردیم. من بو فکرلریمی آتاما دئیه بیلمیردیم. اونسوز دا خئیلی عذاب چکن کیشینی يئني‌دن عذابا سالیردیم. سس‌سیز – خبرسیز گئتمگیم ایسه هئچ شبهه‌سیز قوجالارین اؤلومونه سبب اولاردی.
بیر آخشام آتام یانیما خبرلری دانیشماغا يوخ، بلکه ده مصلحت اوچون گلمیشدی. او شهر ده «تیمور هاشمی»نی گؤردوگونو و اونون منه سالام گؤندردیگینی دئدی. دئدی کی «نوروز بایرامی گونلری تهرانا یولا دوشور. قارداشی سیفاریش گؤندریب کی اردبیله گلمه‌سین.» سوروشدوم کی «یولداکی پوست‌لاردان نئجه، خبرلری وار؟» دئدی کی «داها پوست‌لاری گؤتوروبلر. بیرده تبریزده «نجات جمعیتی» یارانیب، اونلارین ماشینیندا گئده‌جک. منه دئدی کی «آذراوغلونا دئ کی بو جمعیتین مقصدی تبریزده گیزلنیب قالمیش تانینمیش یولداشلاری آختارماق و اونلارا شهردن چیخماغا کؤمک ائتمکدی. بیلدیگیمه گؤره خئیلی آدامی تهران و سرحده يولا ساليبلار. بو یاخشی امکان‌دیر. ایسته‌سه‌نیز من سیزی بیر نفرله تانیش ائده‌رم. او جمعیتین عضوودور. آذراوغلونا کؤمک ائدر.» آتام بو خبردن سونرا اؤز فكرینی دئمه‌سه ده من باشا دوشدوم کی او راضی‌دیر، آنجاق منیم فکریمی اؤیرنمک ایسته‌ییر. من بو خبری ائشیدن کیمی سئویندیم. بو، سو آنباری‌نین اوستونده کی اؤلوم باتاغیندان قورتارماق اوچون یاخشی امکان ایدی. بیر ده چوخ کتابلاردا اوخوموشدوم کی بیر چوخ اؤلکه‌لرده انقلاب مغلوب اولاندا پارتیا کادرلارینی خلاص ائتمک اوچون مخفی تشکیلاتلار یارادیلیر. خیلی صؤحبتدن سونرا بئله قرارا گلدیک کی «هاشمی» آتامی او آدام‌لا تانیش ائتسین. تهرانا ساغ- سالامات چاتدیغینی دا بیزه مکتوبلا خبر وئرسین.
تبریزده نجات کمیته‌سی
بو صؤحبتیمیزدن تقریبا ایکی هفته سونرا تهراندان «تیمور هاشمی»دن مکتوب گلدی. او آقای «نقدعلی اخلاقی»نین تهراندا اولدوغونو و بیزه سلام گؤندردیگینی بیلدیریردی (یو بیزیم آرامیزدا اشاره ایدی) داها هر شئی آیدین ایدی. جمعیته اینانماق اولاردی. قرار اولدو کی آتام همین آدام‌لا گؤروشسون. گونون، واخت و گؤروش یئرینی تعیین ائتسینلر. گؤروش گونو قارشیداکی هفته‌نین جمعه آخشامینا، آخشام ساعت ۱۰دا گولستان باغی‌نین آرخا کوچه‌سینده اولاجاقدی. او کوچه‌ده بیر مینیک ماشینی دایاناجاق. سوروجو تکری دوزلتمک‌له مشغول اولاجاقدی.
همین گونو آخشام آتام‌لا ائویمیزه گلدیم. آنام و «نوبار» آغلاییردیلار. آتام اونلاری دانلادی کی سفره چيخانين دالینجا آغلامازلار. سو آتارلار کی یولو آیدین اولسون.
گولستان باغی «قره آغاج» محله‌سيندن چوخ اوزاق دئییلدی، یقین کی جمعیت (یولدا چوخ آداما راست گلمه‌ییم) دئیه، بورانی تعیین ائتمیشدی. بو یئر منیم اوچون چوخ مناسب ایدی. نئچه آیدان بری یول گئتمه‌دیگیم اوچون آیاقلاریم یئر توتموردو. یاخشی یئرییه بیلمیردیم. آتامين قولوندان توتموشدوم۔ آتام دا گؤزونه قارا عینک وورموشدو. گویا، قوجا کیشی‌نین گؤزلری یاخشی گؤرمور، من اونون قولوندان توتوب آپاریرام. اصلینده آتام منی آپاریردی، قورخوردو موازنه‌می ایتیرم.
بیز گؤروش یئرینه چاتاندا بورادا بیر مینیک ماشینی دایانمیشدی. سوروجو ده تکری دوزلدیردی. من ماشینا میننده، آتام عینکینی چیخارتدی، ماشینین ایچینه باخدی کی گؤرسون باشقا آدام دا وار یا یوخ. سوروجو تئز تكری دوزلدیب، ماشینی سوردو. ماشین شهرين مركزينه یاخین يئرده، دروازالی بیر حیطه داخل اولدو. بیزی قارشیلادیلار و حیطین باش طرفینده ایشیق گلن بیر مرتبه‌لی بینایا آپاردیلار. اوتاغین قاباغيندا بؤیوک بیر شوشه بند وار ایدی. اوتاغا داخل اولاندا آقای «اخگری»نی گوردوم. گؤروشوب اؤپوشدوک. هر ایکیمیز ساغ قالدیغیمیز اوچون سئویندیک. «اخگری»(جعفر) کؤهنه انقلابچی‌لاردان ایدی. ایکی گون مندن قاباق گلمیش و منیم گله‌جگیمی اونا دئمیشدیلر. «اخگری» دئدی کی بیزدن قاباق «بی‌ریا»، «میررحیم» و «چشم‌آذر» بورادا اولوب، اونلاری یولا سالیبلار. صاباحسي آخشام «علي شميده»نی گتیردیلر، «شمیده» کندلی پالتاریندا ایدی. ساچ- ساققال باسدیغیندان تانینماز اولموشدو. داها کیمین گله‌جگی بللی دئییلدی. اودور کی اوچوموز ده بئله قرارا گلدیک کی تهرانا گئتمه‌یک. اورادا بیزی تانییان چوخ اولار. یاخشیسی بودور آرازین او تایینا کئچک. بو قراردان سونرا آتاما کاغاذ یازیب ساغ- سالامات اولدوغومو، آنجاق تهرانا یوخ، باشقا يئره گئده‌جگیمی و چاتان کیمی مکتوب یازاجاغیمی بیلدیردیم (فقط اونلارا ایلک مکتوبومو ۱۹50نجی ایلده عاشیق حسین جوان‌ین مکتوبونون ایچینه قویوب گؤندره بیلدیم). قراریمیزی دوستلارا بيلديرنده مصلحت گوردولر کی گلن هفته‌نین جمعه آخشامی حرکت ائده‌ک.
بو آیریلیق ابدی اولدو
1326نجی ایلین باهاریندا آخشام هاوا قارالاندان سونرا ماشینیمیز تبریزدن شمالا حرکت ائدنده ایچیمده ایلک دفعه آیریلیغین کدرینی دویدوم. بو کدر هارادان گلدی؟ نییه بیردن قلبیمه دولوب اونو سیخماغا باشلادی؟ اؤلومون پنجه‌سیندن، زندانین ایشکنجه‌لریندن یاخا قورتاریب گئتدیگیم زامان بو نه کدرلنمک ایدی؟ بلکه بو کدر آیریلدیغیم عائله‌مین، قویوب گئتدیگیم تبریزین، ایتیردیگیم آزادلیغین، شهید اولموش دوستلاریمین، گله‌جکده خاطره‌یه دؤنه‌جک و خاطرلاندیقجا منه عذاب وئره‌جک گونلرین ایلک علامتی ایدی؟ بلکه ۲۶ یاشیندا اولان بیر گنجین سونو اولمایان طالع سفری‌نین ایلک قارانقوشو ایدی بو کدر؟ نه ايسه… یانیمیزدان اؤتن فايتونون آتلاری‌نین آسفالتا ده‌ین ناللاری‌نین سسی منی بوکدردن آییردی. دؤنوب سون دفعه آرخادا قالان، «دومانلی تبریز»ه باخديم و غیراختیاری «قاراگیله» ماهنیسی‌نین ایلک مصراعلارینی اوخودوم. سونرالار، ایللر کئچندن سونرا باکی‌دا «شمیده» ایله گؤروشنده او بو مصراعلاری یادیما سالار، اؤزو ده کؤوره‌لر و منی ده کؤورلدردی…
ایراندا انقلاب
1357نجی ایلین بهمن انقلابیندان سونرا بیزیم ایران آذربایجانی ایله علاقه‌لریمیز داهادا گئنیشلندی. ایران آذربایجانیندان چوخلو كتاب‌لار آلیردیق؛ بونون عوضینده بیز ده اونلارا «آذربایجان ائنیسكلوپدیاسی»نین جلدلرینی، «ايضاحلى لغت» و یازیچی‌لارین، شاعرلرین کتابيني گؤندریردیک. تبریزده کی عنوان «تربیت» كتابخاناسي ايدي. بللي اولدوغو کيمي اورادا آیدا بیر دفعه «یحیی شیدا»نین باشچیلیغی ایله شاعرلرين يیغينجاق‌لاری کئچیریلیردی. آنجاق بو شرايط تقريبا بیر ایل چکدي. بیر ایلدن سونرا علاقه‌لریمیز پوزولدو. اوندان سونرا بیز کتابلاري تهرانا «ملی مجلسين كتابخاناسينا» گؤندردیک، آنجاق اولکي علاقه‌لریمیز برپا اولمادي. کتابلارين مبادله‌سي فاصله‌لرله داوام ائتدي.
ايراندان دعوتنامه آلديم. ۱۹۹۳نجو ايلين ماي آیي ایدی. بیر گون عمیم نوه‌سی «سهیلا» تهراندان منه تلفون ائدیب دئدی کی «سیزه دعوتنامه گؤندرمیشیک، ایرانین باکی‌داکی سفیرلیگینه مراجعت ائت.» باکی‌دان چیخاجاغیم گونو تلفونلا خبر وئردیم و دئدیم کی، طیاره مئیدانینا گلسینلر. باکی‌دان سحر ساعات 10دا اوچان طیاره‌میز خزر دنیزی اوستوندن اوچوب، ساعات یاریمدان سونرا تهران طیاره مئیدانیندا ائندی….
سئوگیلی تبریزله گؤروش
تهراندا قرار قویموشدوق کي، من اول اردبیله، سونرا تبریزه گئدیم. اردبیلدن قاییتدیغیم گونون صاباحيسي آقای «علیایی»، عمیم اوغلو «حسین»، بیر ده من طیاره ایله تبريزه اوچدوق. سئوگیلیسی‌نین گؤروشونه گئدن آدام کیمی قلبیم دؤیونوردو، منه ائله گليردي کی، طیاره چوخ یاواش اوچور، بلکه ماشين‌لا گئتسئیدیک داها تنز چاتاردیق. فكریمدن کئچیردی کي، تبريزه چاتان كيمي دوشوب قدمیمی وطن تورپاغبنا قویان کيمي اییلیب ۵۰ ایل قاباق آیریلدیغیم شهرين تورپاغیندان اؤپوم. سونرا فكرلشيرديم کي، گؤره‌سن مسافرلر بونا نئجه باخارلار، یقین مني دلي ساناجاقلار … من فكريمده بیر قرارا گله بیلمیردیم. دئدیلر طباره‌میز تبریز شهرينه چاتدي. بیر آن دا اولسا من طیاره‌دن یانار داغي، واسمينجي، سهندی سئیر ائتدبم؛ کؤهنه خاطره‌لر اویاندي؛ کئچن گونلریم گلیب گؤزومون قاباغیندان کئچدی. آیاغيمي وطن تورپاغینا قویاندا قراربما گؤره اییلیب تورپاغی اؤپمک ایسته‌ینده بیزي قارشیلاماغا گلن دوستلار منه گول دسته‌سي وئردیلر. من تورپاق عوضینه تبریز گوللريني اؤپوب سینه‌مه سيخديم. بیزې قارشیلاماغا گلن تبریز شاعرلریندن «سلیمان ثالث»، «چای اوغلو»، «غلامحسن صدیق» و باشقالاری ایله گؤروشدوم. اونلار منی ایللرجه حسرتيني چکدیگي، ایلک دفعه گؤردوک‌لري ان یاخین آدام‌لارې کیمی باغریلارینا باسیردیلار. ماشینی سورن «غلامحسن» قرارلارینا اساسن اولجه بیزی «صمد بهرنگي»نین قبريني زيارته آپاردي. سونرا شهرین ایچی ایله خئیلی یول گئتدیک؛ بیرده گؤردوم اؤنوموزده «شاه گؤلو» (ایندی اورا تبریزلی‌لر «ائل گؤلو» دئییرلر) آنجاق شهر هله قورتارماییب. اول‌لر بو گؤل شهردن 10 کیلومتر آرالی ایدی. بیز بورا ماشین یادا فایتونلا گلیردیک. «غلامحسن»ین ائوی بو گؤلون یانیندا اوچ مرتبه‌لی عمارت ایدی. «غلامحسن»ین عائله‌سی بیزی چوخ حؤرمتله قارشیلادی. خانیمی‌نین آدی «زهرا» ایدی. آنام زهرا یادیما دوشدو؛ آنجاق تئز اؤزومو اله آلدیم. بیزیم گلیشیمیزدن خبردار اولان شاعر و ادبیاتچی‌لار آخشام گؤروشوموزه گلدیلر. گلن‌لرین آراسیندا ایکی عاشیق و ایکی آرتیست ده وار ایدی. تهراندان گلن‌لر ده وار ایدی. گؤروشوموزده عاشیقلار، شاعرلر شعر اوخودولار؛ ایکی نفر آرتیست (اونلار ار-آرواد ایدی‌لار) بالئتدن پارچالار گؤستردیلر. گؤروش گئجه ساعات ایکی‌یه قدر داوام ائتدی.
صاباحسي گونو آقای«علیایی»، «سلیمان ثالث»، عمی اوغلوم و من آقای«غلامحسن»ین ماشینیندا تبريزي گزمگه چیخدیق، تبریز او قدر بؤیوموش، آبادلاشیب، دییشميشدي کی، « گولوستان باغی»ندان، بیرده حاصارا سالینمیش «ارک قالاسی»ندان باشقا هر یئر تزه و آباد ایدی.
تبریزی اوچ گون گزدیم، آنجاق دویمادیم. عاشیقلار دئمیش، آدام سئوگیلیسیندن دویارمی؟ طیاره مئیدانینا گلنده گؤزوم آرخادا قالمیشدی. کوچه‌لری بیرده، بیرده گؤرمک ایسته‌ییردیم. یانیمدا اولان آدام‌لاردان اوتانماسایدیم یول بویو شهرله خداحافیظلشر کیمی قوللاریمی آچیب هاوانی سینه‌مه سیخیب دئیردیم: «سالامات قال آرزولاریمین، اومیدلریمین شهری! سندن دویمادیم. عؤمور وفا قیلسا بیرده گؤروشونه گله‌جگم، گؤزله منی تبریز….!»
قایناق: «عؤموردن اؤتن ایللر» – نشر یاز – 1384 و چاپ اولونمامیش خاطره‌لری