فریدون ابراهیمی نین شخصیتی افتخارلی تاریخیمیزین پارلاق صحیفه‌سی
آذربایجان خالقینین لیاقتلی اوغلو فریدون ابراهیمی آذربایجان دمکرات فیرقه سینین مرکزی کمیته سینین عضوو، آذربایجان ملی مجلیسی نیننماینده‌سی، ملی حکومت زامانیندا آذربایجانین دادستان کُلی اولموشدور.
او، 29 آبان 1298–جی تاریخینده آستارا شهرینده دونیایا گلمیشدیر. فیریدون ابراهیمی 1320-جی ایلده تهران دانشگاهی حقوق فاکولته‌سینده تحصیل آلدیغی زامان، حزب تودۀ ایرانین سیرالارینا قوشولموشدور. او، دانشجولار حرکاتیندا فعال شکیلده اشتراک ائتمیشدیر. ادبی فعالیتینی دانشگاها قبول اولدوغو ایلد‌ن باشلامیش و تئز بیر زاماندا سیاسی مقاله لری یازماغا باشلامیشدیر.
فریدون ابراهیمی 1322-جی ایلده سید جعفر پیشه وری نین واسطه‌سیله «آژیر» قزئتی تأسیس اولوندوقدان سونرا بو نشریه ایله اَمکداشلیغا باشلامیش و همین ایلده یازیچیلار هیأتی نین عضوو سئچیلمیشدیر. او، اؤز مقاله لرینده امپریالیزمی و اونون یئرلی اَل آلتیلارینی ایفشاء ائتمیش، «آژیر» قزئتینده فعالیتی ایله یاناشی حزب تودۀ ایرانین نشریه لری اوچون ده مقاله‌لر یازمیشدیر. فریدون ابراهیمی نین یازیلاری آردیجیل اولاراق حزب تودۀ ایرانین رسمی اورقانی اولان «رهبر»، آنتی‌فاشیست «مردم»، کارگر و زحمتکش لر بیرلیگینین بیرلشمیش مرکزی شوراسینین اورقانی اولان «ظفر» قزئتلرینده و دیگر مترقی مطبوعات اورقانلاریندا چاپ اولونموشدور. آذربایجاندا چیخان «خاور نو» ، «آذربایجان» قزئتلری و سایر دمکراتیک مطبوعات اورقانلاری ایله ده اَمکداشلیق ائتمیش، اونلار اوچون گونون اجتماعی-سیاسی مسئله‌لرینین تحلیلینه حصر اولونموش چوخلو سای دا مقاله‌لر یازمیشدیر.
فریدون ابراهیمی 1324–جی ایلین خرداد آیی تهران دانشگاهین حقوق فاکولته‌سینی بیتیرمیشدیر. او، آنا دیلیندن باشقا، فارس، فرانسه و عرب دیللرینی ده مکمّل بیلیردی. دانشگاهی بیتیردیکدن سونرا ایران خارجی ایشلر وزیرلیگی و «اطلاعات» قزئتی طرفیندن اونا دفعه‌لرله ایش تکلیفی گلسه ده، خالقینا خدمتی اؤزونون اساس وظیفه‌سی حساب ائد‌ن فریدون ابراهیمی بو تکلیفلری قبول ائتمه میش و اؤز آنا یوردو آذربایجانا قاییتمیشدیر.
14 شهریور 1324-جی تاریخینده آذربایجان دموکرات فرقه سینین رسمی اورقانی «آذربایجان» قزئتینین ایلک سایی نشر اولوندو. فریدون ابراهیمی ائله همین تاریخدن «آذربایجان» قزئتی ایله امکداشلیغا باشلادی. اونون آذربایجان مدنیتی و تاریخی باره ده مقاله‌لری آذربایجان خالقینین ملی غُرور حیسی نین اویانماسیندا مهم رُل اوینادی. فریدون ابراهیمی نین «آذربایجان صحبت میکند…چندورق درخشان از تاریخ پر افتخار ما – آذربایجان دانیشیر…افتخارلی تاریخیمیزدن بیر نئچه پارلاق صحیفه» باشلیقی اولان یازیلاری 1324-جی ایل 9 آبان – 30 آبان آیی تاریخلری آراسیندا «آذربایجان» قزئتینین 42- جی ساییندان باشلایاراق 60- جی سایی دا داخیل اولماقلا 18 ساییندا آیری- آیری باشلیقلارلا چاپ اولونموشدور. بو یازیلار فریدون ابراهیمی نین مقدمه سیندن و آذربایجانین قدیم تاریخی، اهالیسی، اونلارین ملی کیملیگی، بو دیارین آزادلیغی و استقلالیتی اوغروندا آپاردیقلاری مبارزه و فداکارلیقلاری، مدنیت تاریخی، دولت و اوردو قورولوشو، ادبیاتی، خطی و دیلی، سیاسی تشکیلاتلاری، مذهب لَری، گئییم، عادت و عنعنه لری باره ده ۱۹ مقاله دن عبارتدیر.
قید اولونمالیدر کی، فریدون ابراهیمین همین مقاله‌لر توپلوسو 2009 و 2015-جی ایللرده تبریزده جمشید پوراسماعیل نیازی نین ترجمه سی و حسین کوزه کنانی نین مقدمه سی ایله «قدیم آذربایجان تاریخی حاقیندا قیسا معلومات» آدی آلتیندا 180 صحیفه ده چاپ اولونموشدور. 2015-جی ایلین ژوئن آییندا «سورگونده گونئی آذربایجان (ایران) قلم انجمنی» سایتیندا احد واحدی طرفیندن کتاب باره ده «ترجمه و تحقیق، یوخسا تحریف و تخریبات؟» باشلیغی آلتیندا تنقیدی بیر یازی گئتمیشدیر. احد واحدی همین یازیسیندا فریدون ابراهیمینی چوخ بؤیوک احتراملا یاد ائد‌رک قید ائدیر کی، اونون «آذربایجان» قزئتینده «آذربایجان دانیشیر…افتخارلی تاریخیمیزدن بیر نئچه پارلاق صحیفه» باشلیغی آلتیندا درج اولونموش مقاله‌لری 1946-جی ایلده «سووئت مدنیتی ائوی» طرفیندن تبریزده فارس دیلینده «آذربایجانین قدیم تاریخی حاقیندا» آدی ایله چاپ اولونموشدور. یازی مؤلفی حاقلی اولاراق اؤز تعّجّبونو ده بیلدیریر کی، فریدون ابراهیمینین هم «آذربایجان» قزئتینده و هم «سووئت مدنیتی ائوی» طرفیندن فارس دیلینده چاپ اولونموش یازیلارینی جمشید پوراسماعیل نیازی هانسی دیلدن یئنیدن فارس دیلینه ترجمه ائتمیشدیر؟ احد واحدی عینی زاماندا اونو دا قید ائدیر کی، فریدون ابراهیمی ایستر «آذربایجان» قزئتینده و ایسترسه «سووئت مدنیتی ائوی» طرفیندن نشر اولونموش توپلوسونا اؤزو مقدمه یازدیغی حالدا، گؤره سن پروفئسور حسین کوزه کنانی نین مقدمه‌سینه نه احتیاج وار ایدی؟ حقیقتاً ده، 2009 و 2015-جی ایللرده تبریزده جمشید پوراسماعیل نیازی نین ترجمه‌سی و حسین کوزه کنانی نین مقدمه‌سی ایله «قدیم آذربایجان تاریخی حاقیندا قیسا معلومات» آدی آلتیندا 180 صحیفه ده چاپ اولونموش کتابین یالنیز 41 صحیفه‌سی فریدون ابراهیمینین قلمینه مخصوصدور، اما اونون اؤز قلمی ایله یازیلمیش «مقدمه» بو کتابدان تمامیله چیخاریلمیشدیر. قالان 139 صحیفه‌ده ایسه جناب کوزه کنانی فریدون ابراهیمینین آذربایجان مدنیت تاریخی باره‌ده یازیلارینی شووینیست لرین منافعینه اویغون اوزون- اوزادی شرح ائدیر، اوخوجونو فریدون ابراهیمی آماللاریندان یاییندیرماغا چالیشیر.
فریدون ابراهیمی ایسه اؤز مقدمه سینده بو توپلونون ترتیب اولونماسی باره ده اصل مقصدینی شرح ائد‌رک یازیر: «بو یازیلاری یازماقدا ایلک مقصدیم بودور کی، تهران بوشبوغازلارینی یئرینده اوتوردوم. ایکینجیسی، آزادلیق سئور و افتخارلی میللتیمین حقوقونو، تاریخینی و پارلاق مدنیتینی مدافعه ائتمکله گؤستریم کی، او کیمدیر، تاریخی کچمیشی نه-دیر و أولو بابالاری کیملر اولوب و اؤز ملی حیثیّتلرینی قوروماق اوچون هانسی فداکارلیقلاری ائتمیشلر؟ ایستییرم کی، آزاد و دمکراتیک بیر جمعیتده اؤزونه عائید یئرینی و موقعیینی اَلده ائتمک اوچون آیاغا قالخمیش آذربایجان میللتینین حقیقی کیملیینی بوتون دونیایا بیلدیرم».
همین مقدمه ده آذربایجان دیلی و مَدَنییَتینه مناسبتده، شووینیست لر طرفیندن حیاتا کچیریلن معلوم سیاسته اِشاره ائد‌ن مؤلف یازیر: «ماجراجولار آذربایجان میللتینین دیلی، مَدَنییَتی و ادبیاتی علیهینه قلم چالماقدا داوام ائدیرلر و بیزیم دیلیمیزه، عادت-عنعنه‌لریمیزه مناسبتده تام لیاقتسیز بیر شَکیلده مین لرله آشاغیلاما و حُرمتسیزلیک گؤستریرلر، بیزی تاریخ سیز بیر میلت کیمی تقدیم ائدیرلر، میللتیمی تحقیر ائدیرلر، بیزی مدنیت سیز ملت کیمی قلمه وئریرلر، بیزی قانون اساسی علیهینه چیخان کوتله کیمی گؤستریرلر. بونلار آنا دیلینین برپاسی، اونودولموش قانون اساسینینن اساس مادده‌لرینین ایجراسی طلبینی و حقیقی دمکراتیک پرینسیپلرین ایجراسینی سیاسی قانونا ضید بیر حرکت کیمی گؤستریر و بئله‌لیکله، آذربایجانین قئیرتلی و لیاقتلی مجاهیدلری و اؤولادلارینین قانی باهاسینا الده ائدیلمیش نائیلیتلری اینکار ائدیرلر».
أولو اجدادلاریمیزین تاریخیندن، مدنیتیندن و دولتچیلیک عنعنه‌لریندن بحث ائد‌ن فریدون ابراهیمی توپلونون «مادلار بیزیم أولو بابالاریمیزدیر» باشلیق‌لی یازیسیندا أوزون ایللر آذربایجانلیلارا قارشی سویقیریم سیاستی یئریدن پهلوی لرین شووینیست سیاستینه قارشی اعتراض علامتی اولاراق قید ائدیر: « بیزیم أولو بابالاریمیز اولان مادلار بشر تاریخینده مهم رول اوینامیشلار. اونلار میلاد تاریخیندن ۸۰۰ ایل قاباق گوجلو مستقیل دولت قورماغا نائیل اولموشلار. بو دولت شیمال- غربده اورارتو دولتی (وان) ایله، غربده آسور دولتی ایله هم سرحد و قونشو اولموشدور. همین زامانلاردا ماد دولتینین شرق حیصّه سینده پارس (فارس) خالقی یاشاییردی. مادلار علم و مَدَنیت باخیمیندان او دؤورون لاپ مترقی و اینکیشاف ائتمیش خالقلاری سیراسیندا آسوریلار و بابلیلرله یاناشی دایانیردیلار. آمّا تاریخی تدقیقاتلار گؤستریر کی، پارس (فارس) خالقی مَدَنیت و یاشاییش طرزی باخیمیندان مادلارلا مقایسه ده خیلی گئری قالیردیلار…»
فریدون ابراهیمی هم یازیلاری و هم عمللری ایله میللتینین دونیادا لایق اولان یئرینی بوتون دونیایا تانیتدیردی و آذربایجانین شهیدلیک تاریخینده، اَن مقدس و اوجا زیروه دَه محض اونا عائیددیر.
21 آذر 1325-جی تاریخینده ایران شاهینین آذربایجانا خیانتکار حمله سی زامانی فریدون ابراهیمی اؤز یولداشلاری ایله بیرلیکده آذربایجان دموکرات فرقه سی مرکزی کمیته سینین بیناسیندا سنگر یاراتمیشدی، 34 ساعت سلاحلی چاتیشمادان سونرا اونلار حبس اولوندولار و زیندانا سالیندیلار. فریدون ابراهیمی زینداندا اؤز مسلکداشلارینا دئییردی: «اصلاَ دولتدن و شاه دان عفو ایسته مه یین. بیز بو جنابلارا و شاها عفو لعنتلری گؤندریریک».
ایرانین خبرگزاری لرینین نماینده لری مطبوعات صحیفه‌لرینده فریدون ابراهیمی ایله زینداندا کچیردیکلری گؤروشلری عکس ائتدیره‌ن یازیلار درج ائتمیشدیلر. نمونه کیمی اونلاردان بیرینی اوخوجولارین دقتینه تقدیم ائدیریک:
«اوندان سوروشدوق: سیز دادستان اولدوغونوز زامان هانسی ایشلری اِجرا ائتمیشسینیز؟
او جواب دا دئدی: بیز محبوسلارین جنایت ایشلرینی آراشدیردیق، مرتجع قانونلار اساسیندا حبس اولونان گناه سیز انسانلاری آزاد ائتدیک. خالقین حقوقلارینی مدافعه ائتمکله اونلاری ساتقین حاکیملرین ظلموندن خلاص ائتدیک.
سوال ائتدیک: بس، او خالق هارادادیر، نیه سیزین اؤلومونوزو ایسته‌دیلر؟
جاواب وئردی: منیم کیمی لرین اؤلومونو ایسته‌یه‌نلر امپریالیست آغالارینین گؤستریش لرینی یئرینه یئتیره‌ن مرتجع تهران حکومتی دیر. بو گون خالقیمیزین اَل- آیاغی، کارگر ، کندلی، زحمتکش و همچینین اَلی قلم توتان ضیالیلارین دیلی باغلانمیشدیر. آما بو اسارت زنجیرلری ابدی دئییل و اونلار قدرتلی اللر ایله آچیلاجاقدیر.».
زینداندا قالدیغی 6 آی عرضینده آغیر ایشگه‌نجه‌لره معروض قالان، بوتون بو چتینلیکلره دؤزه‌ن فریدون ابراهیمی فخرایله دئییردی: «من اؤز عمرومو آذربایجان زحمتکشلرینین و بوتون ایرانین آزادلیغی و سعادتی یولوندا صرف ائتمیشم. بو زامان ایچریسینده چالیشدیم کی، اؤز وظیفه‌می شرفله یئرینه یئتیریم. من خالق مبارزه سینین شعله‌لری ایچریسینده تربییه اولونموشام. بو أوزدن ده اؤزومو خالقا خیدمتده بورجلو بیلیرم و مقدس مبارزه یولونو توتدوغوم اوچون فخر ائدیرم. مبارزه مین بو آخیر مرحله‌لرینده ده اؤز ایراده و جسارتیمی قورویاجاغام».
او، ساتقین شاه رژیمینین تشکیل ائتدیی محکمه‌ده اؤزونو مدافعه ائدرکن، اصلینده بوتون ایران خالقلارینین و زحمتکشلرینین حقوقلارینی مدافعه ائدیردی و امپریالیستلرین جینایتلرینی، اونلارین داخیلی نؤکرلرینی ایفشاء ائدیردی. او، محکمه ده کی چیخیشلاریندا دمیشدی: «گله‌جک زحمت تری تؤکن، ایشین چوخلوغوندان اللری قابار باغلامیش اینسانلاریندیر. همین قابارلی اللر بوتون زیندانلارین و ایشگه‌نجه یئرلرینین قاپیلارینی آچاجاق، بوتون جللاد و ظلمکارلاری محو اد‌جکدیر. گون گله‌جکدیر کی، بوتون ایران خالقلارینی اؤز حقوقلاریندان محروم ائد‌نلر، اونلارین مَدَنیت و میللی قورورلارینی تاپدالایانلار و اؤز جیبلرینی و کیسه‌لرینی قیزیل لا دولدورماق خاطرینه زحمتکش اینسانلاری استثمار ائد‌نلر خالق قارشیسیندا تؤرتدیکلری خیانت و جینایت عمللرینه گؤره جاواب وئرمه‌یه مجبور اولاجاقلار».
پهلوی شاه لیق رژیمینین پولاد ایراده‌لی مبارزه لره جاوابی، اعدام اولدو. اعدام دان ایکی گون اؤنجه، فریدون ابراهیمی پاریس صلح کنفرانسینا گئدرکن آلدیغی کت شلواری زیندانا گؤندریلمه‌سینی ایستدی. اعدام اولوناجاغی گون بوتون گئجه‌نی زیندانداکی یولداشلاری ایله صحبت ائتدی. او، اینسانلارین جمعیته و خالقا مناسبتده وظیفه‌لریندن، مبارزه ایله کئچن حیاتین شیرینلییندن دانیشدی. صبح تئزدن، أوزونو قیرخدیقدان سونرا آق کؤینکله کت شلوارینی گئییندی، قیرمیزی رنگلی کراواتی بوینونا آسدی. سلیقه‌سینه خصوصی دقت یئتیردی. او، بعضی یولداشلارینین تعجبونو گؤروب اونلارا دئدی: « بیز اؤز حیاتیمیزی بوتونلوکله تمیزلیک و شرافت ایچریسینده کئچیردیک، نیه دار آغاجی آلتیندا پریشان حالدا گؤرونمه لیئیک؟»
فریدون ابراهیمی 1326-جی ایلین 2 خرداد گونونون سحری ساعت 4- ده تبریزین ستارخان خیابانیندا، «گولوستان» باغینین قارشیسینداکی میدان دا اعدام اولوندو. کندیر بوینونا سالینمامیش دان اؤنجه گؤزلرینی قاپادی و وداع علامتی اولاراق باشی ایله سهند داغی قارشیسیندا تعظیم ائتدی و سونرا جللادلارین فرقینه چکیش ضربه‌سی کیمی وؤردؤقی اوجا سسله دئدی:
«یاشاسین آذربایجان!
یاشاسین آزادلیق!
محو اولسون استبداد!
یاشاسین ایران خالقلارینین بیرلیگی!»
همین گون بوتون آذربایجان خالقی ماتَمه غرق اولدو. تبریزین مبارز جاوانلاری میتینگ و اعتراض نماییشلری، «اینتیقام کومیته‌لری» تشکیل ائتدیلر.
بیلیریک کی، فریدون ابراهیمی شخصیتی، سؤردؤیؤ عمر، آذربایجانین آزادلیغی اوغروندا کئچدیگی مبارزه یولو، گؤستردیگی قهرمانلیق، ملی کیملییمیز و وارلیغیمیزی بوتون دنیایا تانیتدیرماق ایشینده قَلَمیندن چیخان یازیلار گونوموزون گنجلیگی و گله‌جک نسیللریمیز اوچون نمونه اولاجاق و اوغروندا شهید اولدوغو گون ده گله‌جکدیر.
صمد بایرامزاده ذلفعلی اوغلو،
تاریخ علمین فلسفه دُکتری